پختستان: روایتی از زندگی همه ما

محمدرضای عزیز
مطلبی رو که می‌خوام خدمتتون عرض کنم، ارتباط مستقیمی با کتاب پختستان نداره. در واقع به شیوه ترجمه متون قدیمی مربوط هست و برای گفتن این حرفم جایی بهتر از زیر این مطلب نتوستم پیدا کنم.
به تازگی کتاب نو ارغنون رو از فرانسیس بیکن خریدم با ترجمه محمود صناعی.
در ابتدا که مشغول خوندن این کتاب بودم متوجه شدم که در متن این کتاب از کلمات فوق‌العاده قدیمی استفاده شده که من اصلاً معنای اونها رو نمی‌دونم. البته بماند که بعضی از اونها رو حتی بلد نیستم تلفظ کنم. به عنوان نمونه:
تبویب علم – ارهاصات فلسفه – یک امر استقصا شده – تحری – تفرس – روش مستحسن – تعلیم ریبی – توغل و …
این باعث شد که فکر کنم چون فرانسیس بیکن در قرن ۱۷ این کتاب رو نوشته، علی‌القاعده ترجمه این کتاب چنین سنگین و ثقیل از کار درآمده (لااقل برای من). اما وقتی رفتم و ترجمه انگلیسی این کتاب رو پیدا کردم و جملات هر دو ترجمه رو با هم تطبیق دادم به عمق فاجعه‌ی ترجمه فارسی پی بردم.
***
تنها به عنوان نمونه، سه مورد رو اینجا ذکر می‌کنم:
۱. «There are four kinds of illusions which block men’s minds» که ترجمه فارسی آن شده: «چهار صنف اصنام موجود است که ذهن بشر را مشوب می‌کنند».
۲. « The idols of the tribe are founded in human nature itself and in the very tribe or race of mankind» که ترجمه فارسی آن شده: «مقصود از بت‌های قبیله آنهایی است که در جبلت خود انسان و در قبیله نژاد اوست»
۳. «The mind loves to leap to generalities, so that it can rest» که ترجمه فارسی آن شده: «عقل بشر همیشه شایق است که به مراحل کلی‌ترین قواعد بجهد تا در آنجا توقف و آرامش پیدا کند»
***
البته نمی‌خوام بگم که کل متن کتاب این قدر سنگین ترجمه شده ولی آنچان از کلمات و جمله‌بندی‌های قدیمی استفاده شده که به نظرم باعث می‌شه فهم مطالب به کندی صورت بگیره.
در انتها به این نتیجه رسیدم که یا باید کلمات ناآشنای فارسی در این کتاب رو به کمک واژه‌یاب خودم دوباره ترجمه کنم و یا ساده‌تر و عقلانی‌تر اینکه متن ساده و زیبا و روان انگلیسی این کتاب رو بخونم.

خیلی جالب و آموزنده بود. حتما کتاب رو پیدا و مطالعه می کنم. ناخوداگاه منو به عالم عرفان برد. مولانا در ذهنم تداعی شد.

تامل برانگیز …….

همونطور كه ما نمي تونيم قانون جهان هاي موازي رو درست درك كنيم!
شايد منظورش اين بوده فقط!

خیلی عالی بود ، عالییییییییییی
اما چیزی که عاید من میشه از خوندن این مطلب، فقط غم و اندوهه، باید فکر کنم ببینم دنیایی که من خودم رو توش محدود کرده ام کدوم از دنیاهای توی این داستانه!
باید فکر کنم…

” جالب اینجاست که دایره‌ها پیشنهاد می‌دهند نیمی از آنها به یک رنگ و نیمی دیگر به رنگ دیگر باشد. آنها اصلاً این را برای خودشان نمی‌خواهند. اما فکر می‌کنند با این روش می‌شود به مردم نزدیک‌تر شد و به رشد و کمال و دایره شدن آنها بیشتر کمک کرد. ”
نمی دونم چرا ، اما این قسمت برام تداعی عجیبی داشت…حالا تداعی چه چیز ، فعلا نمی دانم…
اما ماجرا آنجاست که دقیقا چیست و چه چیز ؟ … ( اینکه چه چیز چیست ، باز هم نمی دانم…)
این رزوها گاهی خیلی چیزها را می خوانم و نمی فهمم ، به خودم می گم ، شاید این هم مربوط به قسمتی از اختلال خلق و اثر آن روی مغز باشد …شاید از دارم به منزلی جدید از زندگی وارد می شم ، منزلی که قرار است در ابتدا خیلی چیزها را نفمم….شاید هم از چهارچوب ها و تعاریف این دنیای جدید ، همین ندانستن باشد …قرار است خیلی چیزها را بارها بخوانی و اصلا نفمیش…نه اینکه معنی متن را بفهمم و مفهومش را درک نکنم ها ! کلا خود متن را هم نمی فهمم…شدم یک خنگ کامل…گاهی که اینطوری می شوم ، می گم شاید بهتر بود ، من در مدرسهء کودکان استثنایی درس می خواندم ، آنجا بود که شاید من می توانستم ، خود نفهمم باشم …شاهینی که نمی فهمد و انتظاری هم از او نیست ، آنجا بود که اگر می توانستم 4=2+2 را بفهمم ، خیلی کارها کرده بودم و کلی آدم برام دست می زنن..
اما این روزها حتی اگر پیچیده ترین مسائل را هم حل کنی ، باز تو نفهمی هستی که باید بیش از این را حل می کردی !…
پس پیش فرض شد …
– تو می فهمی ، پس باید خیلی بیشتر بفهمی …
آن زمان می توانست باشد
– تو نمی فهمی ، پس می توانی خیلی چیزها را نفهمی …چون تو دستهء معلولین ذهنی هستی…
شاید روزی تمام تلاشم را بکنم که در این دسته قرار بگیرم…آن وقت است که راحت تر می خوابم ، راحت تر بلند می شوم و راحت تر راه می روم…راه !
قصهء این روزهای من گاهی همین است …
اگر آمار هست و تخمین ، پس استثناء کجاست ؟…اگر استثناء هست ، آمار کجای این قصه است و آیا طبیعت از من سوال می کند که ….
– ببینم ، تو احتمال اومدن زلزله و طوفان را توسط من چقدر دادی ؟ … آهان ! خب باشه … من به میزانی که تو دادی میام !
چقدر می توان پیش بینی کرد و چقدر پیش گویی ؟ …
چه زمان پیش گویی واقعی تر است و چه وقت پیش بینی ؟
می گم این روزها من خیلی نمی فهمم…شدم یک خنگ کامل ! خنگی که تلاش می کند ، خنگی اش زیاد تابلو دیده نشود !

ياد كتاب فلسفي به نام دنياي سوفي اثر يوستين گوردر افتادم. تم اصلي كتاب هم بر اين اصل بود كه دختر داستان هيچگاه نفهميد كه خودش واقعيت است يا داستان يك نويسنده.
به عقيده نويسنده يك فيلسوف همواره شك ميكند.

توی کامنتها دیدم که اکثر دوستان در مورد کلمه ی «پَخت» صحبت میکردن که چه ربطی به کلمه ی flat داره…یه نکته ی جالب به ذهنم رسید که شاید گفتنش خالی از لطف نباشه…

ما اصالتمون شمالیه، و کلمه ی پَخت در لهجه ی گیلکی دقیقا به معنای تَخت به کار میره 🙂

مثلا میگیم کله ی شمالیها پَخته 🙂 🙂

به خاطر همین من تا عنوان رو خوندم معنیش رو متوجه شدم بدون اینکه به معادل انگلیسیش نگاه کنم.

اگه یه وقتی یه جایی یه مطلب قشنگ یا یه چیز جالب دیدم واسه اینکه بتون لطف شما را جبران کنم که این همه محبت یک طرفه نباشه چطور به اشتراک بذارم؟

بسیار زیبا !!!

ممنونم , خیلی جالب بود . به نظر من تردید و شک کردن یکی از ضروریاته کمال هست .